Jak już powiedzieliśmy, nadmierny wysiłek jest związany z tzw. ucieczkowym zachowaniem ludzi jąkających się. Ponieważ chcą oni zwykle jak najszybciej "uciec" z momentu jąkania, przyspieszają tempo mowy, podwyższają głos, pomagają sobie gestem, mimiką itd. Te konkretne przejawy - chodzi o zaburzone zachowanie konwerbalne (patrz geneza jąkania) - oceniamy w specjalnym arkuszu. Zaznaczamy w nim konkretne objawy zaburzonego zachowania konwerbalnego (np. dotyczące kończyny, twarz, tułów, objawy wegetatywne) i równocześnie oceniamy ich stopień. Zwykle przy tym używamy skali oceny symptomów zaburzonej zdolności komunikacyjnej.
