Mowa tu o napięciu psychicznym związanym z potrzebą komunikacji werbalnej, jako charakterystycznym, nieprzyjemnym poczuciu niepokoju wewnętrznego, frustracji, wyprowadzenia z równowagi - dyskomforcie psychicznym, do którego może stopniowo dołączać uczucie strachu ze specyficznymi objawami neurowegetatywnymi, łączącymi się z wyobrażeniami (niepokój wyprzedzający).
W najcięższych wypadkach stan ten przeradza się nawet w logofobię. napięcie psychiczne ma ogromny wpływ na zewnętrzną charakterystykę jąkania - wariabilność niepłynności: występowanie i stopień niepłynności zmienia się (w sensie pozytywnym i negatywnym) w zależności od czynników, z których większość jest związania z napięciem psychicznym. Napięcie psychiczne, a następnie dysfluencja nasila się w trudnych sytuacjach komunikacyjnych: człowiek z jąkaniem antycypuje problemy komunikacyjne, ponieważ w analogicznych sytuacjach już miał z tym w przeszłości problemy (na przykład, gdy zwracał się do obcego człowieka, komunikował się ze zwierzchnikiem). w związku z takimi sytuacjami i napięciem psychicznym, które jest z nim związane, dochodzi często do zachowań unikowych: dążenia do uniknięcia takich trudnych sytuacji komunikacyjnych. Na tę dziedzinę ma wpływ również „nawyk percepcyjny”, który opisuje J. Sabol: przy zwykłej komunikacji spodziewamy się, że w tej samej jednostce czasu otrzymamy odpowiednią ilość informacji. Fakt ten „naciska” na mówiącego, aby swoją wypowiedź realizował w odpowiednim tempie[3]. Tę specyficzną presję czasową, którą można określić jako percepcyjny uzus komunikacji (PUK), ludzie z jąkaniem przetwarzają na dwa sposoby:
- Świadomość presji może podczas komunikowania zwiększać nacisk psychiczny, co ma negatywny wpływ na płynność mowy.
- Ludzie z jąkaniem są często przewrażliwieni - odczuwają nacisk związany z PUK jako wiele silniejszy, niż jest w rzeczywistości, a czas, który in PUK wyznacza, jako o wiele krótszy, niż w istocie jest.
Dlatego osobom jąkającym się normalne tępo mowy często wydaje się ekstremalnie wolne. A więc nacisk psychiczny u osób jąkających się zwiększa wrażenie, że partner komunikacyjny nie może się już doczekać zakończenia ich wypowiedzi, również w przypadku, kiedy mówią płynnie i w odpowiednim tempie.Z tego powodu może dojść do pogorszenia płynności mowy, a nieraz także do nawrotów jąkania.
Przejawem nacisku psychicznego połączonego z potrzebą komunikacji werbalnej może być także zaburzone zachowanie konwerbalne, np.: manipulacja różnymi przedmiotami jako wyraz zakłopotania, unikanie kontaktu wzrokowego itd. Do tej grupy należy zaklasyfikować również coping (ang.) - sposób radzenia sobie z trudną sytuacją, jaką jest jąkanie, umiejętność zmiany swojego jąkania. Trudności w radzeniu sobie ze stresem mogą być jednym z poważnych czynników utrwalających jąkanie. nieprawidłowy coping zwiększa napięcie psychiczne, a następnie pogarsza fluencję mowy.
Źródło: [1]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz