Wśród przyczyn jąkania najczęściej podaje się dziedziczność. W nowych badaniach R. B. Gillam ustaliła 15% wpływ dziedziczności. Kiegoe pisze o trzykrotnie większym prawdopodobieństwie wystąpienia jąkania wśród bliskich krewnych w danych rodzinach obciążonych dziedzicznie niż w przypadku rodzin, wśród których to zaburzenie nie występuje. D. Drayna informuje o poszukiwaniach genu powodującego jąkanie (w licznych przypadkach chodzi o gen 18. chromosomie i prawdopodobnie częściowo także na 13. chromosomie). P.Sandrieser i P. Schneider podają, że męscy potomkowie żeńskich osób jąkających się są nosicielami zwiększonego ryzyka.
Od dawna dyskutuje się o możliwości konkretnej, zlokalizowanej w specyficznym miejscu przyczynie. Podczas gdy na początku występowały rozważania o przyczynie umiejscowionej w efektorze (nawet z próbami operowania języka!), stopniowo przybywało coraz więcej koncepcji lokalizujących przyczynę w różnych korowych, ewentualnie podkorowych rejonach mózgu (zwoje podstawowe - striatum, palidum, thalamus, corpus sallosum, system limbiczny itd.). V. Conture szacuje, że 10% - 20% dzieci z jąkaniem wykazuje ADHD. Za jeden z powodów jąkania była też tradycyjnie uważana leworęczność. Jako czynnik etiologiczny może tu oddziaływać nie sama leworęczność, ale przede wszystkim przestawianie osób leworęcznych na używanie prawej ręki. Przyczyną jest tu ambidekstria - niezdecydowana stronność z możliwym tłem organicznym i następstwami w dyskoordynacji hemisfer mózgowych.
Wśród organicznych przyczyn jąkania są tradycyjnie podawane zaburzenia metabolizmu, labilność wegetatywna. Jeżeli chodzi o zaburzenia metabolizmu, zwykle jeszcze dziś jest podawana histydynemia. Według Geschwinda i Galaburda liczne zaburzenia, łącznie z jąkaniem, są wynikiem opóźnionego rozwoju lewej hemisfery w konsekwencji nadmiernego wydzielania testosteronu w macicy podczas okresu śródmacicznego i późniejszej prawohemisferycznej dominacji dla mowy.
Zdaniem innych autorów jąkanie jest spowodowane asynchronicznością, ewentualnie dyskoordynacją dwóch centralnych składowych językowej produkcji: systemu paralingwistycznego (prawopółkulowego) i systemu lingwistycznego (lewopołkulowego). R. B. Gillam podaje wyniki badań na bazie tomografii pozytronowo-emisyjnej, według których osoby jąkające się wykorzystują prawą półkulę do funkcji, z którymi lepiej radzi sobie lew półkula. Podobnie R. Logan informuje o badaniach, które udowodniły prawopółkulową dominację osób jąkających się i powrót do normalnej lewopółkulowej dominacji przy zadaniach powodujących płynną mowę. Również L. F. De Nil podaje, że jąkanie jest połączone z nietypową lateralizacją procesów mowy w sensie zwiększonej aktywności prawej hemisfery.
Źródło: [1]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz